Diyabet gelişmekte olan ülkelerde ölüm nedenleri arasında 4-5. Sırada yer almaktadır. Diyabeti olan birçok kişide aynı zamanda obezite, hipertansiyon gibi başlıca sağlık sorunlarıda sıklıkla bulunmaktadır.
Vücudun, besinlerden enerji elde etme sürecinde oluşan bozukluk ile karakterize bir hastalıktır. Kan şekeri düzeyimiz 70-120 arası normal kabul edilir.Yalnız yemekten sonra kandaki glukoz (şeker) düzeyi yükseldiğinde normal koşullarda pankreasın beta hücreleri tarafından insülin hormonu salgılanması gereklidir. Hücrelerin gereksinme duydukları enerjiyi sağlayabilmeleri için de glukozun hücre içine girmesi ve kullanılması gerekmektedir; bunu ise insülin uyarmaktadır.
Diyabetli bireylerde, pankreas tarafindan üretilen insülin ya yetersizdir ya da insülin, hedef dokularda etkisini yeterince gösterememektedir. Bunun sonucunda;
- Kanda ve idrarda glukoz düzeyi artar.
- Kandaki aşırı glukoz düzeyleri dokulara ve hücrelere zarar vererek, böbrek hastalığı, sinir hasarı ve koroner kalp hastalığı gibi komplikasyonlara yol açar.
Diyabet dünya capında artış göstermektedir. 2025 yılında dünya çapında 300 milyon diyabetli olacağı tahmin edilmektedir. Bu süre içinde diyabet sıklığının ülkelerde %32, gelişmekte olan ülkelerde ise %128 oranında bir artış göstermesi beklenmektedir.
Diabetes mellitus'un üç ana tipi vardır:
•Tip 1 (İnsüline bağımlı tip)
•Tip 2 (İnsüline bağımlı olmayan tip)
• Sekonder diyabet
Tip 1 Diyabet (İnsüline Bağımlı Diyabet)
Genelde çocuklarda ve genç yaşlarda ortaya çıkar (30 yaş). Pankreas insülini ya hiç salgılayamaz veya çok az salgılar. Tip 1 diyabet hastaları hastalığın her aşmasında insüline mutlak ihtiyaç duyarlar.
Tip 2 Diyabet (İnsüline Bağlı Olmayan Diyabet)
Erişkin yaşta başlar. Tüm diyabet vakalarının yaklaşık %90'ı tip 2 diyabettir. İnsülin üretimindeki yetersizlikle birlikte çevre dokularda da insüline karşı direnç vardır. Kandaki glukoz miktarını etkili şekilde kontrol edebilmek için pankreastan daha fazla insülin salgılanması gerekir. Fakat hastalık ilerledikçe pankreastan gerçekleşen insülin üretimi de azalır ve tip 2 diyabetin güçlü bir göstergesidir.
Sekonder (İkincil) Diyabet
Gebelik, pankreasın diğer hastalıkları, stres veya ilaçlar gibi başka tıbbi koşullara bağlı olarak gelişen bir diyabet tipidir. Bu koşullar ortadan kalktığında diyabet iyileşebilir. Gebelikle ilişkili olan diyabet, daha sonra oluşacak tip 2 diyabetin güçlü bir göstergesidir.
Diyabetin Belirtileri:
-Sık idrara çıkma
-Yorgunluk
-Yaraların geç iyileşmesi
-Aşırı acıkma ya da susama
-Cinsel sorunlar
-Bulanık görme
-Ellerde yada ayaklarda uyuma karıncalanma
-Sık sık enfeksiyon geçirme
-Cilt kuruluğu kaşıntı
-Çok su içme
-Ani kilo kaybı belirtiler arasında gösterilir.
Diabetin Komplikasyonları
Diabet kontrol altına alınmadığı takdirde;
-Hiper ve hipoglisemi (kan şekerinin aşırı yüksek veya düşük olması durumu)
-Dispilidemi (kanda kolesterol ve diğer yağ düzeylerinde bozukluk)
-Koroner kalp hastalığı ve miyokard infarktüsü (kalp krizi)
-Sinir hasarı (noropati)
-Böbrek hastalığı (nefropati)
-Gözle ilgili (oftalmik) komplikasyonlara yol açar
Diyabet, gelişmekte olan ülkelerde ölüm nedenleri arasında 4-5 inci sıralarda yer almaktadır. Diyabeti olan bir çok kişide aynı zamanda tedavi edilmesi gereken obezite (aşırı şişmanlık), hipertansiyon (yüksek kan basıncı) ve disiplidemi(kanda kolestrol yüksekliği)gibi başka sağlık sorunları da sıklıkla bulunmaktadır ve bu sorunlar zaman içinde sağlığı olumsuz etkilemektedir. Diyabetli hastanın tedavisinin planlanırken bütün bu eşlik eden durumların bir arada düşünülmesi gerekmektedir.
Diyabette diyetin amacı,
-Kan glukoz düzeyini normal sınırlar içinde tutmak
-Tedavi kılavuzlarında önerilen kolesterol ve lipid düzeylerine ulaşmak
-Enerji alımını sağlıklı düzeyde tutmak
-Kısa ve uzun dönem diyabet komplikasyonlarını önlemek ve tedavi etmek
-Genel sağlık durumunu iyileştirmek
Diabette medikal beslenme hedefleri;
-Diyabet komplikasyonlarını önlemek ve tedavi etmek
-Besin öğeleri alımı ve yaşam tarzı değişiklikleri ile obeziteyi, disiplidemi, Kardiyovasküler hastalık, hipertansiyon ve nefropatiyi önlemek ve tedavi etmek
-Sağlıklı besin seçimi
-Fiziksel aktivite ile sağlığı iyileştirmek
-Kişisel özellikleri ve Kültürel farkları dikkate almak
Sizlere kısaca çağımızın hastalığı diyabet hastalığından bahsetmek istedim. Bir sonraki yazıma kadar. Sağlıcakla kalın...